06 October 2008

ნეირომეცნიერება (Neuroscience)

ნეირომეცნიერება არის მეცნიერება ადამიანის ნერვული სისტემის, ტვინისა და ცნობიერების, აღქმის, მეხსიერებისა და სწავლის ბიოლოგიური საფუძვლების შესახებ.

ნერვული სისტემა და ტვინი შეადგენენ ფიზიკურ საფუძველს ადამიანის სწავლის პროცესისა. ნეირომეცნიერება აკავშირებს ჩვენს წარმოდგენებს კოგნიტურ ქცევებთან დაკავშირებით ფაქტიურად არსებულ ფიზიკურ პროცესებთან, რომლებიც განაპირობებენ ასეთ ქცევებს. ეს მეცნიერება საკმაოდ ”ახალგაზრდაა” და განიცდის სწრაფ განვითარებას.

ნეირომეცნიერების ძირითადი მიღწევები:

ტვინს აქვს ტრიადული სტრუქტურა. ჩვენი ტვინი სინამდვილეში შეიცავს სამ ტვინს: დაბალი დონის ტვინს (lower or reptilian brain), რომელიც აკონტროლებს საბაზო სენსომოტორულ ფუნქციებს, ლიმბიკურ ტვინს (mammalian or limbic brain), რომელიც აკონტროლებს ემოციებს, მეხსიერებას და ბიორიტმებს და ნეოკორტექსს ანუ მოაზროვნე ტვინს (neocortex or thinking brain), რომელიც აკონტროლებს კოგნიტურობას, მსჯელობას, ენას და უმაღლეს ინტელექტს.

ტვინი არ არის კომპიუტერი. ტვინის ნეირონების კავშირების სტრუქტურა არის თავისუფალი (განუსაზღვრელი), მოქნილი, ”მოქსოვილი”, გადაფარული და ჭარბი. შეუძლებელია, რომ ასეთმა სისტემამ იმუშაოს ხაზოვნად ან პარალელურად-მომუშავე კომპიუტერის მსგავსად. უფრო ზუსტად რომ ვთქვათ, ტვინი ხასიათდება როგორც თვითორგანიზებადი სისტემა.

ტვინი იცვლება მთელი ცხოვრების მანძილზე. მენტალური კონცენტრაცია და ძალისხმევა ცვლის ტვინის ფიზიკურ სტრუქტურას. ჩვენი ნერვული უჯრედები (ნეირონები) დაკავშირებულნი არიან ერთმანეთთან ტოტებით, რომლებსაც დენდრინები ეწოდება. ტვინში 10 მილიარდი ნეირონია და 1000 ტრილიონი კავშირი. ამ კავშირების შესაძლო კომბინაციები უზარმაზარ რიცხვს შეადგენს. როცა ტვინს ვიყენებთ, ჩვენ ვაძლიერებთ კავშირების გარკვეულ სტრუქტურებს, რაც აადვილებს შემდგომში იგივე კავშირების გამეორებას. ასე იქმნება მეხსიერება.

რა გავლენას ახდენს ნეირომეცნიერება განათლებაზე

ნეირომეცნიერების მიღწევების გათვალისწინებული კურიკულუმი ორგანიზებულია რეალური გამოცდილების ირგვლივ და ინტეგრირებულია. ის ასევე ფოკუსირებულია კომპლექსურ აზროვნებაზე და ტვინის განვითარებაზე. ნეირომეცნიერების მხარდამჭერები ამტკიცებენ, რომ სწავლა და ინტელექტუალური განვითარება მიმდინარეობს მთელი ცხოვრების მანძილზე.

No comments: